ورود به دنیای دائمی توافقهای موقت هسته ای

ضرب المثل چینی هست که می گوید: بگذارید کسی که زنگوله را بر گردن ببر انداخته است آنرا در آورد. اما در ایران، آنکه زنگوله را به گردن ببر انداخته رفته است. زنگوله بر گردن ببر، یا سوزن در چاه، هر چه که می خواهید نامش را بگذارید، پرونده هسته ای و تحریمها حالت دائمی پیدا کرده اند. چرا به این حالت رسیده ایم؟ مگر نه این است که هدف انسان عقلایی از مذاکره به نتیجه رسیدن است. دلیل این است که هم در امریکا و هم در ایران گروههای قدرتمندی وجود دارند که نمی خواهند مذاکرات به نتیجه برسد، تنها به این دلیل که به نتیجه رسیدن مذاکره بردی برای رقیب داخلی است. مذاکره به نتیجه برسد روحانی و اوباما می توانند ادعای برندگی کنند، و این را راست گرایان، چه در ایران و چه در امریکا، نمی خواهند. و این راستگرایان، در هر دو طرف، قدرت دارند و همانگونه که می دانید قدرت اینها در امریکا، افزایش هم یافته است. یکی دو اتفاق ساده دیگر می تواند واقعا حالت تحریمها را داتمی کند. مثلا کافیست که توافق با ایران از لیست اولویت های اوباما خارج شود، که احتمال آن به دو دلیل در حال افزایش است: اول اینکه اوباما دیگر وقت چندانی ندارد و دوم اینکه هزینه توافق، به دلیل تسخیر اکثریت سنا توسط جمهوری خواهان، افزایش یافته است. سنای جمهوری خواه حاضر نیست هیچ پیروزی دیپلماتیکی را در دامن اوباما بیاندازد.

نکته دیگر اینکه: تحریمها، حتی در صورت توافق موقت، ممکن است افزایش یابند. دلیلش این است که وقتی سنا در کنترل دمکراتها بود، رئیس دمکرات سنا، هری رید، حتی اجازه طرح مسئله تحریمهای اضافی در سنا را نمی داد. اما جمهوری خواهان، حتی ممکن است فقط به این دلیل که اوباما را از مذاکره ناامید کنند، طرح تحریمهای جدید بر روی ایران را به سنا بیاورند. اوباما درصورتی خواهد توانست این تحریمها را وتو کند که تحریمها (تا آنجایی که من می فهمم) کمتر از 67 رای داشته باشند. اما مقاومت در برابر رای بر علیه ایران برای خیلی از دمکراتها سخت است. در مقام مقایسه، مقاومت در برابر مصوبه ای بر علیه ایران در کنگره امریکا مانند مخالفت کردن با مصوبه ای بر علیه انگلیس و اسرائیل در مجلس ایران است. روی آن خیلی نمی توان شرط بست. به همین دلیل، گمان من این است که حالت دائمی توافقهای موقت به معنی باقی ماندن حالت فعلی تحریمها نخواهد بود.