۱۳۸۷ اسفند ۸, پنجشنبه

اقتصاد جهان، غیر قابل کنترل، غیر قابل پیش بینی

نمی دانم که تا چه حد اخبار اقتصادی را دنبال می کنید. بعضی از خبرهایی که اخیرا منتشر می شوند حکایت از وخامت شدید اوضاع اقتصادی در جهان دارند. خبر سقوط 12 درصدی اقتصاد ژاپن در سه ماه آخر سال گذشته، یا خبر سقوط 48 درصدی صادرات این کشور، خبر سقوط شدید صادرات چین، یا خبرهای مربوط به بازار کار در آمریکا، خبرهای مربوط به ضرر شرکت ها که هرکدام رکورد تاریخی برای خود است مثلا 31 میلیارد دلار ضرر جنرال موتورز یا 60 میلیارد دلار ضرر AIG، ... همه و همه حکایت از این دارد که اوضاع اقتصاد جهان از کنترل خارج شده و وضع اقتصادی وخیم تر از آنی است که اقتصاددانان پیش بینی می کردند. و تازه این آغاز بحران است. اگر دولتها و بانکهای مرکزی جهان دست روی دست بگذارند سقوطی را شاهد خواهیم بود که حد پائینی برای آن متصور نیست. این اقدامات بایستی سریع، عظیم، و درست باشند. اصل هدف هم باید نجات موسسات مالی و همزمان افزایش مخارج کل اقتصاد باشد. در مورد موسسات مالی، ترس آن است که این موسسات تبدیل به سیستمی مانند سیستم بانکی داخل ایران بشوند. هنوز به آن حد سقوط نکرده اند ولی احتمال آن وجود دارد. تاکنون هزاران میلیارد دلار پول برای نجات موسسات مالی اختصاص داده شده است. فقط در امریکا، نیمی از TARP، که 700 میلیارد دلار بود هزینه شده است. دولت اوباما امروز اعلام کرده که برای نجات بانکها 750 میلیارد دلار دیگر تقاضا خواهد کرد. نقش فدرال رزرو امریکا در اختصاص پول برای نجات بانکها بزرگتر از دولت این کشور است. اخیرا همین فدرال رزرو اعلام کرد که اگر خزانه داری (دولت) 20 میلیارد دلار به خرید اوراق مسموم بانکها اختصاص دهد، فدرال رزرو 180 میلیارد دلار به آن اضافه خواهد کرد. جمع هزینه هایی که تاکنون شده است بر کسی (به جز معدودی در فدرال رزرو، که بعید می دانم حتی آنها هم به روشنی بدانند)روشن نیست. (فدرال رزرو بعضی از آمارهای مربوطه را اعلام نمی کند.) حدس من آن است که جمع پولهای اختصاص داده شده در امریکا برای رفع این بحران در نهایت به بیش از ده تریلیون دلار خواهد رسید. از کجا می آید این همه پول? دولت قرض می کند و فدرال رزرو هم از ترازنامه برمی دارد و اخیرا به اصطلاح پول هم چاپ می کند. امروز خبر رسید که کسری بودجه امریکا به 1750 میلیارد دلار خواهد رسید. این یعنی که دولت امریکا 1750 میلیارد دلار پول قرض خواهد کرد. رکورد قبلی کسر بودجه حدود 500 میلیارد دلار بود. تفاوت این دو عظمت این بحران را نشان می دهد.

۱۳۸۷ بهمن ۳۰, چهارشنبه

فیلم مستند بسیار جالبی از PBS درباره بحران در امریکا

گرچه این فیلم درباره ریشه های بحران صحبت نمی کند اما چگونگی واکنش دولت و فدرال رزرو را بیان می کند که بسیار جالب است. مخصوصا قسمتی که درباره اشتباه دولت در عدم نجات شرکت لمن برادرز به وسیله دولت است. برای مشاهده در تمام صفحه روی دو مستطیل کلیک کنید. کل فیلم 56 دقیقه است و بعد از تمام شدن هر قسمت، قسمت بعدی به طور اتوماتیک لود می شود.







۱۳۸۷ بهمن ۲۹, سه‌شنبه

باز هم درباره لزوم تغییر نرخ ارز

حدود پنج ماه پیش یادداشتی در این وبلاگ در مورد بحران پیش روی ایران نوشتم و در آن گفتم که دولت باید بلافاصله قیمت دلار را افزایش دهد. (به عبارت صحیح تر، دولت باید ارزش ریال را کاهش دهد.) این یادداشت با تغییراتی در دنیای اقتصاد هم چاپ شد. دیروز مصاحبه مهدی نوروزیان و محمد طاهری با دکتر نیلی را در سایت رستاک دیدم. (البته اصل مصاحبه از جای دیگر است.) مصاحبه را بخوانید که مصاحبه جالبی است. در این مصاحبه، دکتر نیلی به پنچ مشکل عمده اقتصاد ایران اشاره می کند که به نظر وی در رأس اولویت‌ها اصلاح نرخ ارز قرار دارد. خوشبختانه دکتر نیلی تنها نیست. اخیرا چند مقاله مخصوصا در دنیای اقتصاد خوانده ام که در آنها بعضی از کارشناسان به دولت در مورد قیمت ارز هشدار می دهند. بدبختانه، گوش دولت و مجلس به این توصیه ها باز نیست. اصلاح نرخ ارز یک مسئله سیاسی شده است در صورتی که باید فقط یک مسئله اقتصادی باشد. همانطور که قبلا هم در آن پیام گفته ام، دولت باید بلافاصله قیمت ریال در برابر دلار را حداقل به میزان تورم در سال جاری کاهش دهد. به این وسیله هم در تقاضا برای ارز کمتر می شود و هم نیاز به استقراض از بانک مرکزی برای جبران کسر بودجه کم می شود. بعید می دانم که دولت این سیاست را انتخاب کند. لازم است توجه شود که ادامه سیاست غیر رسمی تثبیت دلار اشتباهی با عواقب بسیار جدی برای اقتصاد ایران است.