۱۳۸۹ اردیبهشت ۹, پنجشنبه

صنعت نفت در خدمت اقتصاد ایران یا اقتصاد ایران در خدمت صنعت نفت

در خبرها آمده است که وزارت نفت برنامه ای در دست دارد که بر اساس آن در طول برنامه پنجم 75 میلیارد دلار در بخش پایین‌دستی و 125 میلیارد دلار در بخش بالادستی سرمایه‌گذاری خواهد کرد.مجموع این سرمایه گذاری ها 210 میلیارد دلار خواهد بود.با قیمت ها و درآمدهای فعلی ایران از نفت، این مقدار پول معادل سه سال درامد نفت ایران است. به عبارتی، با توجه به اینکه طول برنامه پنجم بنا به تعریف پنج سال است، وزارت نفت انتظار دارد که 60 درصد درآمدهای نفتی به این وزارت خانه باز گردانده شود که دوباره در بخش نفت سرمایه گذاری شود. اگر قیمت نفت به حدود 45 دلار برسد، آنگاه بودجه ای که این وزارتخانه برای توسعه درخواست کرده است از درآمدهای نفتی در کل سالیان برنامه پنجم بیشتر خواهد بود. مخارج جاری وزارتخانه را هم باید به این عدد اضافه کرد تا ابعاد تقاضا در مقایسه با اقتصاد ایران بیشتر روشن شود.

من واقف به میزان نیاز به سرمایه گذاری در صنعت نفت ایران نیستم اما شک دارم که سرمایه گذاری با این ابعاد در صنعت نفت ایران ضرورت داشته باشد. واقعیت این است که وزارت نفت ایران همان بازی را دنبال می کند که همه وزارتخانه ها و موسسات ایران در پی آن هستند. استراتژی همه وابستگان به دولت جذب حداکثر بودجه از دولت و به هر قیمت است. به جای آنکه وزارتخانه ها و نهادها به دنبال ماموریتی باشند که ارزشی برای جامعه ایجاد می کند به دنبال حداکثر کردن بودجه خود هستند. البته جای انکار نیست که هر وزارتخانه و نهادی که موجود است ارزشی هم ایجاد می کند. اما سوالی که مجلس و دولت باید از خود بپرسند این است که در مقابل پول مردم که به وزارتخانه ها و نهادها داده شده است این چه ارزش و چه خدمتی است که مردم در مقابل دریافت کرده اند. اگر از این زاویه به موضوع بودجه نگاه شود آنگاه فلسفه وجودی بسیاری از نهادها و موسسه ها به زیر سوال می رود.


۱۲ نظر:

پویا گفت...

سلام
والله اگه درست یادم باشه برای رسیدن به اهداف سند چشم انداز در صنعت نفت حدود 500 میلیارد دلار سرمایه گذاری لازم بود.
ولی فکر کنم قرار بود اکثرش از سرمایه گذاری خارجی تامین بشه(که نمیشه ).
راستی آقا حجت اگه ممکنه یه پست راجع به لایحه اصلاح سیستم بنکی آمریکا بنویس.

پویا گفت...

سلام
والله اگه درست یادم باشه برای رسیدن به اهداف سند چشم انداز در صنعت نفت حدود 500 میلیارد دلار سرمایه گذاری لازم بود.
ولی فکر کنم قرار بود اکثرش از سرمایه گذاری خارجی تامین بشه(که نمیشه ).
راستی آقا حجت اگه ممکنه یه پست راجع به لایحه اصلاح سیستم بانکی آمریکا بنویس.

حجت قندی گفت...

پویا:

یک عددی مثل 500 میلیارد دلار برای من خیلی مشکوکه. خیلی رند به نظر می رسه.
به نظر من خیلی هم ساختگیه. منظور اون کسی هم که اینو گفته این بوده که یک عدد بزرگ بگه. همین.
حتما راجع به لایحه اصلاح سیستم بنکی آمریکا می نویسم.

محمد گفت...

به نظر من میاد یکی از دلایل مهم این پدیده‌ی «چانه‌زنی برای گرفتن بودجه به جای افزایش بهره‌وری» فرهنگیه. ایرانی‌ها، از جمله کسانی که در نهادهای دولتی هستند، اصلاً هیچ دیدی راجع به «بهره‌وری» و این که «می‌شه بهره‌وری رو افزایش داد» و این که «می‌شه با افزایش بهره‌وری درآمدها رو افزایش و هزینه‌ها رو کاهش داد» ندارند. ضمن این که در فرهنگ تاجرمآب ایرانی، چانه زدن اهمیت بیشتری در موفقیت داره تا مثلاً بهبود مدیریت.
چطور می‌شود مشوق‌ها و بازدارنده‌هایی تعریف کرد که سازمان‌های دولتی مجبور شوند به بهره‌وری‌شان فکر کنند؟ اصلاً امکان حذف یا تضعیف اثر چانه‌زنی هست؟ شاید راه بهترش این باشه که بهره‌وری سازمان‌های دولتی سالانه توسط یک مؤسسه‌ی مستقل (مثلاً چیزی شبیه دیوان محاسبات یا دفتر ویژه‌ای در ریاست‌جمهوری) سنجیده بشود و به طور عمومی یا حداقل به نمایندگان مجلس اعلام شود تا این سازمان‌ها برای بهبود مدیریتشان احساس فشار کنند. فکر کنم تا این احساس فشار نباشد علاقه‌ای هم به ارزش‌آفرینی واقعی وجود نخواهد داشت.

پویا گفت...

سلام
والله میگن این برآورده .
از این عدد های رند هم تا دلت بخاد برای رسیدن به اهداف سند چشم انداز بیرون داده شده !

Unknown گفت...

سلام
آقا حجت هر چند میدونم این خواهشم از شما برات وقت گیره اما واقعا برام مهمه که نظر شما رو هم در این باره بدونم.
اگر میشه این صفحه رو ببینید:
http://usdoctoral.blogfa.com/
اولین پست با عنوان : ماندن یا نماندن
اگر میشه یا همونجا توی نظرات سایت نظرتون رو بزارید(با اسم خودتون) یا اینجا تو نظر سایت خودتون.
ممنون...

ناشناس گفت...

بحث صنعت نفت اینگونه نیست که می فرمائید. اینکه شرکت نفت باید تجاری عمل کند و انگیزه های اقتصادی در کلیه مراحل اکتشاف استخراج و پخش داشته باشد پس از برنامه سوم مطرح شد و دکتر نیلی و دکتر عسلی این داستان را دمیدن روح برنامه سوم در حوزه انرژی عنوان می کردند. برخلاف تصور عامه و رایج استدلال این است که شرکت نفت باید پول نفت را برای خود بردارد و مالیات به دولت دهد و به همین دلیل انگیزه داشته باشد تا جای ممکن اقتصادی عمل کند. هم اکنون به دلیل نبود مکانیزم انگیزه بهره وری استفاده از چاه های نفت خیلی پایین است

رضا گفت...

كار برای اقتصاد همچون ستون برای خانه است


اين مطلب جديد منه.

رضا گفت...

ببخشد
وارد وبلاگم در ميهن بلاگ بشيد
ممنون

حجت قندی گفت...

آقای سرزعیم
من به شدت با این ایده مخالفم.
به نظر من خیلی خطرناک است.

ناشناس گفت...

سلام
این چانه زنی برای بودجه یک وجه تجربی هم داره. سازمان ها حسب تجربه ملتفت هستند که شانس تخصیص کامل بودجه را ندارند. این است که صرفنظر از توانایی جذب یا نیاز برنامه ریزی شده _برنامه ریزی!!!- به درخواست بودجه و اعلام نیاز میپردازند.
غیر قابل پیش بینی بودن سیاست های اتی مدیریتی به اضافه نوسان شدید درامد های سالانه کارشناسان بودجه دستگاه ها را به گمانه زنی های شهودی میکشاند در نتیجه شما شاهد تناقض های شدید بین ادعاها, نیازهای واقعی و ظرفیت های دستگاه ها هستید.
مطلبی که اقای سرزعیم اشاره میکنند از دو نظر قابل بحث است یکی اینکه هرگز قرار نبوده و کسی نگفته که شرکت نفت مالک نفت است.که پول نفت را برای خود بردارد. شرکت نفت مانند هر شرکت دیگری برای اقتصادی رفتار کردن باید منابع را خریداری کند.هیچکس قبول ندارد که یک شرکت با تصرف مجانی منابع کمیاب اقتصادی عمل خواهد کرد.
پیشنهاد میکنم گفتگوی مشخصی در مورد "مکانیزم انگیزه " انجام شود.
مکانیزم انکیزه همان نظام قیمت است نه فرصت های رانتی.
درود
داریا

حجت قندی گفت...

داریا
نکات شما بسیار جالبند.
ممنون
در مورد مطلب آقای سرزعیم هم، به نظر من بحث کردن در این مورد هدر دادن انرژی من و شما و وقت ارزشمند آقای سرزعیم است به این دلیل که اگر اشتباه نکنم این مطلب در برنامه پنجم نیست و بهتر است ما انرژی خود را روی چیزهای فعلا متمرکز کنیم که امکان مطرح شدنشان بیشتر باشد.