عربها با پول نفت خود چه می کنند؟

افزایش قیمت نفت در طی سالهای اخیر کشورهای نفت خیز را با این سوال اساسی مواجه کرده است که با پول نفت چه باید کرد. گزینه هایی که کشورهای نفت خیز دارند به این شرحند:

1. واردات کالاهای مصرفی را افزایش دهند. همه کشورها از جمله ایران همین کار را کرده اند. نفت در این پروسه از سرمایه ای زیر زمینی به کالای مصرفی مانند پرتقال و بنز و دیگر بنجل ها تبدیل شده است. ایراد دیگر آن است که معمولا در این پروسه تولید کننده خارجی به داخلی مزیت پیدا می کند که نمونه ای از آنرا در یکی از پستهای قبلی ذکر کرده ام. ایراد دیگر این سیاست این است که سیاست بادوامی نیست. در آینده ای نه چندان دور که دیگر نفتی نباشد، پولی هم برای واردات کالاهای مصرفی وجود نخواهد داشت.
   
2. واردات کالاهای واسطه ای را افزایش دهند. همان عیب های سیاست قبلی را دارد.
   
3. واردات کالاهای سرمایه ای را افزایش دهند. توجه به این نکته ضروری است که واردات کالاهای سرمایه ای لزوما به انچه که انتقال تکنولوژی نامیده می شود منجر نمی شود. ما در گذشته هم کارخانه وارد کرده ایم اما وقتی کارخانه مستهلک شده است آن سرمایه هم از بین رفته است. ما نتوانسته ایم قدرت مبتکر شدن را وارد کنیم. قدرت تولید کالای جدید قابل عرضه در دنیا را پیدا کنیم. هر صنعت ما در همان زمان که کارخانه آن وارد شده است مانده است و پیشرفتی نکرده است.
   
4. پول خود را در خارج سرمایه گذاری کنند. کشورهای نفتی خلیج فارس توان سرمایه گذاری در خارج از کشور خود را دارند. خریدن جی ئی پلاستیک به قیمت بیش از 10 میلیارد دلار توسط سعودیها و یا سرمایه گذاری چندین میلیارد دلاری شرکت اماراتی مبادله در خریدن سهام بانکهای امریکایی مانند سی تی بانک از جمله این سرمایه گذاری هاست. ایران به دلیل روابط سیاسی متزلزل با کشورهای غربی از فرصت سرمایه گذاری در شرکتهای خارجی بی بهره است.
   
5. زمینه های سرمایه گذاری در داخل را افزایش دهند و در داخل سرمایه گذاری کنند. ایراد این سیاست آن است که میتواند باعث ایجاد تورم و بیماری هلندی شود. با وجود این اخیرا کشورهای نفت خیز عرب و به یمن ثروت هنگفتی که از نفت می آید اقدام به آغاز پروژه های بسیار بلند پروازانه کرده اند که ذکر بعضی از آنها جالب است:
   

• عربستان سعودی در حال ساخت شهری است به نام شهر شاه عبداله. کل هزینه این شهر بالغ بر 26 میلیارد دلار خواهد شد.

• ابوظبی در حال ساخت شهری است به نام مصدر. در این شهر که شهر محیط زیستی آینده نامیده شده است هیچ اتومبیلی در رفت و آمد نخواهد بود. ویدیوی زیر هدف از ساختن شهر را نشان می دهد.
  

• مصدر: شهر محیط زیستی آینده

  
  
• قطر در حال همکاری با چند دانشگاه معتبر امریکا برای ساخت شعبه های آن دانشگاه ها در قطر است. دانشگاه واشنگتن, دانشگاه تگزاس ای اند ام و دانشگاه کرنل از جمله دانشگاههایی هستند که در حال ساخت شعبه هایی در قطرند. من ایرانیها و ترکهایی را می شناسم که بعد از فارغ التحصیلی از دانشگاههای امریکا و کانادا هم اکنون در قطر، دوبی و یا ابوظبی مشغول تدریس هستند. دلیل اصلی ترجیح دانشگاههای کشورهای عربی آن است که این دانشگاهها حقوق بسیار بهتری نسبت به دانشگاههای ایران می پردازند.