۱۳۸۹ مهر ۶, سه‌شنبه

چند نکته درباره تحولات جدید در نرخ ارز

نکته اول: قیمت ارز در این چند روزه مقداری افزایش یافته است. دنیای اقتصاد قیمت دیروز دلار را 1115 نشان می دهد که به معنی افزایشی در حدود 10% تا اینجا است. قیمتهای دیگری که ذکر می شوند 1210 و حتی 1300 است.

نکته دوم: دوستی در قسمت نظرات پست قبلی من گفته " آقا من همیشه فکر میکردم اگه نرخ ارز آزاد بشه میاد روی ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ تومن.
امروز یه استادی سر کلاس گفت نه نرخ واقعیش میشه ۱۶۰ تومان.... چقدره واقعا ؟"
جواب کمی فلسفی به این سوال این است که آقای استاد، اگر واقعا باور دارید نرخ واقعی ارز 160 تومان است ما با شما 200 تومان حساب می کنیم (40 تومان به نفع شما). این 200 میلیون تومان را بگیرید به ما 1 میلیون دلار بدهید لطفا. اگر داد معلوم است که .... احتمالا مغزش عیب دارد. به هر حال حرفش درست نیست.
جواب اقتصادی درست به این سوال این است که "قیمت واقعی دلار" مفهومی ساختگی است. کسانی که می خواهند دلار گران شود می گویند قیمت واقعی آن گرانتر از نرخ بازار فعلی است. آنها که می خواهند قیمت ارزانتر شود می گویند که قیمت واقعی دلار کمتر از نرخ بازار است. مدتی قبل هم مد بود که بعضی از سیاست مداران درباره "قیمت واقعی نفت" حرف بزنند. جمله مد این بود که قیمت واقعی نفت بیشتر از 100 دلار در بشکه است. "قیمت واقعی نفت" هم مفهومی ساختگی و گمراه کننده است.

نکته سه: اشتباه معمول تحلیل گران اقتصادی که اقتصاد ایران را تحلیل می کنند این است که قیمت ارز و طلا را با همدیگر تحلیل می کنند. دلیل این اشتباه این مشاهده درست است که هر گاه قیمت دلار بالا می رود قیمت طلا هم به احتمال بسیار زیاد بالا خواهد رفت. برعکس این مطلب لزوما درست نیست. (گر چه برای هر دو عبارت ذکر شده نیاز به نگاه به اعداد و ارقام وجود دارد و از آنجایی که طبق معمول این بنده سراپا تقصیر نه فرصت و نه انگیزه ای دارم از نگاه به اعداد خود داری می کنم و آن را به شمای علاقه مند وامی گذارم. امیدوارم که رسم بدی درست نکنم. ادعاهای بدون توجه به اعداد و ارقام در ایران بسیار زیادند و معمولا هم غلط.) چرا تحلیل قیمت طلا را باید از تحلیل قیمت دلار جدا کرد؟ جواب این است که اولا: قیمت طلا بر حسب دلار در بازارهای جهانی تعیین می شود و تحولات اقتصاد ایران تاثیر بسیار کمی بر آن دارد. قیمت مبادله دلار و ریال اما، بیش از هر چیزی به عملکرد اقتصادی ایران دارد و در بازار ایران تعیین می شود. بنابراین تغییر قیمت دلار (بر حسب ریال) قیمت طلا را هم به احتمال زیاد به همان نسبت تغییر می دهد. اما بر عکس این قضیه صادق نیست. چنانکه قیمت طلا در سالهای گذشته به شدت افزایش داشته است اما دلار به همان نسبت تغییر نکرده است.

نکته چهارم: من امیدوارم که دولت (و بانک مرکزی) دخالت بسیار گسترده ای در بازار ارز نکند. (البته همین الان دولت یک بازیگر عمده در بازار ارز است. منظور من این است که هدف دولت نباید کاهش مجدد نرخ ارز باشد.) واقعیت این است که احتمال اینکه دولت (و بانک مرکزی) بتواند نرخ ارز را به قیمت قبلی برگرداند کم نیست. دولت به اندازه کافی ارز دارد و طرق دیگری هم برای کاهش تقاضا موجود است.

نکته پنجم: سوال: آیا افزایش نرخ ارز به کاهش قدرت خرید خارجی ایران منجر می شود؟ جواب: اگر همه پارامترهای دیگر اقتصادی همان باشند که بوده اند (شرط ستریس پاریبوس را می گویم:) آنگاه قدرت خرید خارجی با افزایش نرخ ارز می تواند بیشتر هم بشود. البته مطرح کردن این سوال به این طریق غلط است.



پ.ن. یه چند نکته دیگه هم مونده، ولی من با اجازه می رم ناهار بخورم. فعلا تا بعد:)

پ.ن.2- یکی از دوستان لینک مربوط به مقاله دکتر پژویان در خبر آنلاین را در قسمت نظرات گذاشته که خیلی ممنونم. دکتر پژویان می نویسد "هر زمان قیمت طلا گران شده به تناسب آن قیمت دلار هم افزایش یافته است." که در تناقض کامل با نکته 3 است که من ذکر کرده ام. (خوب بود این نکته را قبل از دیدن مقاله ایشان نوشتم !) دکتر پژویان هم رابطه علی و معلولی را کاملا قاطی فرموده اند. نکته 3 توضیح واضح رابطه علت و معلولی است.

پ.ن.3 - دوستان توجه کنند که منظور کسانی که در ایران از قیمت واقعی ارز حرف می زنند هیچ ربطی به مفهوم
real exchange rate
ندارد.




۱۱ نظر:

حسنک وزیر گفت...

سلام
با تمام این بحث های تئوری که مطرح کردید آیا توان پیش بینی قیمت دلار-طلا و تغییر قیمت مسکن تا آخر این ماه را دارید ؟؟؟
از 3 همکار دیگرتان فقط دکتر ا-ر در یک مجلس خصوصی مستقیما عدد گفت ولی بقیه اما و اگر تحویل دادند .
موفق باشید

ناشناس گفت...

نه ندارم.
دلیلش اینه که از تصمیم دولت درباره اینکه تا چه مقدار ذخیره ارزی را برای به اصطلاح حفظ قیمت ریال بسوزاند اطلاع ندارم.

ناشناس گفت...

http://www.khabaronline.ir/news-95872.aspx

ناشناس گفت...

من از آمار سری های زمانی بانک مرکزی قیمت ارز در بازار غیر رسمی و قیمت سکه طرح جدید را بررسی کردم. فکر نمی کنم نظر شمما و همچنین نظر پژویان تایید بشه. لطفن یک بررسی بنمایید.

ناشناس گفت...

آقای اقتصاد دان منظور از قیمت واقعی ارز قیمتی نیست که طرفداران کاهش یا افزایش قیمت ارز انتظار دارند ،،منظور قیمتی از ارز میباشد که بدون دخالت دولت و بر مبنای عرضه و تقاضای ارز مورد نظر در بازار بوجود میاید ،،این که الان شش هفت سال است دولت بصورت یک طرفه و فقط به دلیل واهی سیاسی ( مبارزه با امریکا ) با عرضه ارز به بازار از افزایش قیمت ان جلوگیری کرده است را همه میفهمند ،،،قیمت واقعی ارز یعنی قیمت تعادل عرضه و تقاضای ان ارز در بازار ،،که اگر بر مبنای نرخ تورم این شش هفت سال بسنجیم رقم ۳ هزار تومان برای قیمت دلار احتمالا به قیمت واقعی باید نزدیک باشد ،،

حجت قندی گفت...

آقای ناشناس:)
قیمت واقعی ارز وجود نداره. دولت نمی تونه قیمت رو تا بی نهایت پائین نگه داره. اگه تا حالا قیمت رو تثبیت کرده به این دلیله که به اندازه کافی ارز داشته. دولت بخواهید یا نه، یه بازیگر بزرگ در بازار ارز ایرانه. اینکه من هم می خوام قیمت ارز بره بالا به دلایل اقتصادیه. نه اینکه قیمت واقعی چیز دیگه ای هست.

حجت قندی گفت...

"من از آمار سری های زمانی بانک مرکزی قیمت ارز در بازار غیر رسمی و قیمت سکه طرح جدید را بررسی کردم. فکر نمی کنم نظر شمما و همچنین نظر پژویان تایید بشه. لطفن یک بررسی بنمایید."

کدوم نظر من؟ من منظور شما رو نفهمیدم. لطفا یه کم توضیح بدین.

حجت قندی گفت...

چک کردم سایت رو ناشناس ممنون

بورس نگار گفت...

سلام
از زاویه اس متفاوت به اقتصاد نگاه می کنید و دیدگاههای جالبی را عنوان می کنید من وبلاگ شما را به جمع سایر ویلاگهای دوستانم اضافه کردم
موفق باشید - بورس نگار

بورس نگار گفت...

سلام
از زاویه اس متفاوت به اقتصاد نگاه می کنید و دیدگاههای جالبی را عنوان می کنید من وبلاگ شما را به جمع سایر ویلاگهای دوستانم اضافه کردم
موفق باشید - بورس نگار

ناشناس گفت...

شما فقط نظر دادید نتیجه گیری مهمه دوست عزیز اگه میگن هفتاد میلیارد درامد نفتی داریم نود میلیارد واردات رسمی وقاچاق ببینید اگه دولت دخات نکنه چی مشه اونوت اقتصاد ما که یه اقتصاد مصرف گراس و با این حجم واردات دلار چقدر میشه ادم یاد فروپاشی بلوک شرق میافته 1 دلار برابر با 60000 هزار روبل روسیه