واقعیت تلخ وابستگی

بحران اقتصادی اخیر امریکا و جهان واقعیت تلخی را آشکار تر از همیشه کرده است و آن واقعیت این است که زندگی ما وابسته به مصرف نفت دیگران است. اصلا ما ثروتی از خود نداریم و قادر به تولید ثروت نبوده ایم. (مخصوصا در این چهارصد سال بعد از صفویه.) همین نفتمان را هم دیگران کشف کرده اند و دیگران ظرفیت تولیدش را ایجاد میکرده اند و می کنند.
هر زمان که تقاضایشان برای نفت ما افزایش پیدا می کرده است، ما ثروتمندتر شده ایم. و هر زمان که مانند بحران اخیر مصرفشان را کاهش داده اند ما ثروتمان را از دست داده ایم.
هر دولتی هم که در ایران به قدرت می رسیده است با قول کاهش وابستگی به نفت آمده و موفقیتی به دست نیاورده است. و این داستان در آینده هم تکرار خواهد شد. حالا هم می گویند که با نفت 5 دلاری مملکت را می چرخانیم. شوخی کردید و ما هم خندیدیم.
وقت آن است که اقرار به واقعیت تلخ کنیم. بدون فهمیدن این مشکل اساسی، اشتباهات گذشته را تکرار خواهیم کرد. باید بدانیم که نفت در ذات خود ارزشمند نیست. ارزش نفت از آنجا می آید که کسانی که ثروت تولید می کنند خواهان مصرف آنند. اگر ما می خواهیم که از وابستگی به نفت رهایی پیدا کنیم راه حل تولید ثروت از راهی دیگر است. درست است که اقتصاد امریکا هم وابسته به نفت است ولی باور کنید که نوسانات اقتصادی ایران در اثر تغییرات قیمت نفت به مراتب بزرگتر از نوسانات اقتصاد امریکا در اثر شوکهای نفتی است. امریکا و بقیه تولید کنندگان ثروت بیکار ننشسته اند. استاندارد CAFE را ببینید، نگاهی به سرمایه گذاری شرکتهای اتومبیل سازی در زمینه ماشین های هایبرید و برقی بیندازید تا بفهمید که تهدید جدی است. فرصت زیادی باقی نیست، قبل از آنکه آنها وابستگی خود را به نفت کاهش دهند ایران باید وابستگی خود را به نفت کاهش دهد.
و البته به نفت نباید بد گفت که با این طرز تفکر پیران قوم، اگر نفت نداشتیم افغانستانی دیگر بودیم.