۱۳۸۷ آبان ۲۳, پنجشنبه

درباره پیش بینی قیمت نفت


در این یادداشت می خواهم به این نکته اشاره کنم که اصولا و به جز مواقعی استثنائی، پیش بینی قیمت نفت در کوتاه مدت بسیار دشوار است. اشتباهی که بعضی از اقتصاددانها مرتکب می شوند آن است که مانند راننده ای که به هنگام رانندگی فقط به آینه جلو نگاه می کنند (و در حقیقت فقط گذشته را می بینند) سعی می کنند که آینده را پیش بینی کنند. به همین دلیل بسیاری از اقتصاددانها در هنگام بالارفتن قیمت نفت پیش بینی می کنند که قیمت بالاتر خواهد رفت و در هنگام پایین آمدن قیمت هم معمولا پیش بینی این است که قیمت پایینتر هم خواهد رفت.
واقعیت آن است که پیش بینی قیمت نفت بسیار دشوار و تقریبا غیر ممکن است. قیمت نفت مانند کالاهای کم کشش دیگری چون کالاهای کشاورزی، در بیشتر طول تاریخ خود شکل رندم دارد. در دوره ای کوتاه از تاریخ، و به دلیل شوکهای بزرگ وارد بر عرضه مانند سالهای ۱۹۷۳ و ۱۹۸۰ و شوک بر تقاضا مانند سالهای اول این دهه، پیش بینی روند قیمت نفت آسانتر بوده است. اما در بیشتر طول تاریخ خود قیمت نفت پیش بینی کنندگان را مایوس می کرده است.
واضح است که برای اقتصاد وابسته به نفتی مثل ایران پیش بینی درآمدهای نفتی مهم است. اما به نظر من کاستن وابستگی اقتصاد به نفت آسانتر از مدیریت اقتصاد بر اساس پیش بینی تغییرات قیمت نفتی است.
کاستن وابستگی اقتصاد به نفت به معنی افزایش مالیات بر درآمدها نیست. افزایش ضریب مالیاتی حتی ممکن است نوسانات اقتصادی ناشی از تغییرات در قیمت نفت را زیاد کند. کاستن این وابستگی به معنی کاهش نوسانات اقتصادی در اثر تغییر در درآمد نفتی است. باید سدی بین درآمدهای نفتی و درآمدهای دولت ایجاد کرد تا در آمدهای دولت از تغییرات (سیل و خشکسالی) در درآمدهای نفتی مصون شود. ایجاد چنین سدی، با وجود ساختار سیاسی اقتصادی فعلی در ایران بسیار مشکل است.

پ.ن. مدتی پیش و وقتی که قیمت نفت بالاتر از صد دلار و بحران مالی در حال شروع شدن بود من در یادداشت کالبدشکافی بحران اخیر موسسات مالی امریکا و عواقب آن بر اقتصاد ایران بر خلاف عادت مالوف به این نکته اشاره کردم که "اگر اقتصاد جهان به تبع این سقوط در بازارهای مالی به رکود فرو رود (که احتمال آن وجود دارد)، قیمت نفت به شدت سقوط خواهد کرد. سقوط قیمت نفت هم برای اقتصاد ایران که مانند معتادی به درآمدهای نفت وابسته است و به دز بالاتر(درآمد نفت بالاتر) هر چه بیشتر عادت کرده است، مانند ترمز بزرگی عمل خواهد کرد که باعث ایجاد رکود و افزایش تورم خواهد شد. ایران برای مقابله با این بحران اولا باید بحران را بهتر بشناسد و ثانیا ذخیره ارزی فراهم کند که بتواند با استفاده از آن از نوسانات این بحران در امان بماند."
در آن زمان بحث رکود تازه در حال مطرح شدن بود ولی هر کسی که درک درستی از اقتصاد داشت می دانست که با این بحران در نظام مالی جهان، رکود غیر قابل اجتناب است. آنچه که من پیش بینی کردم سقوط قیمت نفت در زمانی بود که قیمت بالا بود که آن هم اتفاق افتاده است. در یادداشت دیگری هم نوشتم که این سقوط باعث تسریع بحران ارزی در ایران خواهد شد که اگر درست مدیریت نشود باعث ایجاد شوکی بزرگ در اقتصاد خواهد گشت. این نکته را به این جهت ذکر کردم که بگویم در موارد استثنائی، کار پیش بینی قیمت نفت در کوتاه مدت ممکن می شود.


۶ نظر:

ناشناس گفت...

ممنون دوست عزیز از مقاله های پربارتون

Mohammad Reza Farzanegan گفت...

thanks for your post. we have a paper in this respect:
"The effects of oil price shocks on the Iranian economy"
in Energy Economics

http://dx.doi.org/10.1016/j.eneco.2008.09.003

ناشناس گفت...

ممنون دکتر فرزانگان:
مقاله بسیار جالبی است که امید وارم در داخل آن را بخوانند.

ناشناس گفت...

دكتر جان سلام

خواهشمند است يه نظر به اين مقاله بياندازيد

9 ماه پيش پيش بيني همه چيز درش هست از قيمت نفت تا طلا و انتخابات رياست جمهوري امريكا!

نظرتان چيه ؟

ناشناس گفت...

ببخشيد لينك مقاله رو نذاشتم

http://naftnews.net/More_News.asp?id=1709

ناشناس گفت...

There is never ever a buble, even in the oil price. Any buble will explode soon or late.