مشکل اصلی تحریم نفتی

یک مشکل تحریم های اخیر این است که برداشت تحریمها بسیار مشکل است. اگر تجربه گذشته معیاری برای پیش بینی آینده باشد، تحریمها برای مدت طولانی باقی خواهند ماند، حتی اگر توافق نیم بندی بین ایران و غرب صورت گیرد. اما مشکل تحریم نفتی از مقوله دیگری است. مشکل ایجاد تحریم این بود که بسیاری از پالایشگاههایی که نفت ایران را می خریدند، برای سوئیچ کردن از نفت ایران به نفت کشورهای دیگر به زمان نیاز داشتند. اگر تحریمها برداشته شوند، دوباره پالایشگاهها، برای تجهیز و آماده کردن خود، نیاز به زمان و سرمایه خواهند داشت و سوال این است که چند تا از این پالایشگاهها در فضای ریسکی که همراه خرید نفت ایران می آید حاضر به سرمایه گذاری و صرف زمان برای این تغییر خواهند بود؟ به همین دلیل، اگر توافقی هم صورت گیرد، که با فضای کنونی شانس توافق چندان هم خوب نیست، زمان زیادی طول خواهد کشید که زندگی اقتصاد به روال عادی خود باز گردد.

رشد خوب ترکیه به رغم بحران اروپا

ترکیه رشدی در حدود 9 درصد در سال گذشته داشته که از نوع رشدی است که در کشوری مثل چین دیده می شود. رشد اقتصادی ترکیه به رغم این واقعیت است که بزرگترین بازار صادراتی ترکیه، اروپا، در حال تجربه کردن بزرگترین بحران خود بعد از جنگ جهانی دوم است. قطعا در سالهای آینده و با پشت سر گذاردن بحران اروپا، رشد اقتصادی ترکیه بالا خواهد ماند. رشد اقتصادی ترکیه برای ایران هم خوب است، به این دلیل که ایجاد بازار بزرگی در کنار ایران، به تقاضا برای محصولات ایرانی، مخصوصا  تقاضا برای انرژی خواهد افزود. رشد اقتصادی ترکیه فرصت سرمایه گذاری هم ایجاد خواهد کرد.

اگر فریدمن بود درباره بحران اروپا چه می گفت؟

اگر بحران اروپا را دنبال می کنید، یکی از مهمترین متغیرهای کلانی را که باید مورد توجه تان باشد حجم پول در کشورهای مختلف اروپاست. بهترین نماگر پول هم متغیری است که به ام 2 مشهور است. از سال گذشته تاکنون، حجم پول در یونان در حدود 17 درصد کاهش پیدا کرده است. در اسپانیا هم حجم پول در حدود 5 درصد کاهش پیدا کرده است. یکی از دلایل کاهش حجم پول در مثلا کشور یونان این است که بسیاری از مردم یونان، از این ترس که کشورشان از یورو خارج شود، پولهای خود را به بانکهای کشورهای دیگر اروپایی منتقل کرده اند.

اگر فریدمن را هم بشناسید می دانید که او معتقد بود که رکود اقتصادی بزرگ دهه سی عمدتا به این دلیل به بحرانی عظیم تبدیل شد که بانک مرکزی توجه کافی به خشک شدن نقدینگی و کاهش حجم پول نکرد. اگر حجم پول کاهش پیدا نمی کرد، رکود بزرگ دهه سی، به رکودی معمولی تبدیل می شد.

به نظر فریدمن، رابطه نزدیکی بین حجم پول و سلامت اقتصادی وجود داشت. (به همین دلیل است که او را مهمترین اقتصاددان مکتب پولی میداننند.) 

اگر فریدمن زنده بود، احتمالا بیش از همه چیز نگران این کاهش حجم پول در یونان بود، نه ریاضت اقتصادی.