لطیفه ای در رابطه با تجارت آزاد

لطیفه اسکاتلندی جالبی هست که حدس می زنم نسخه های متفاوتی در سراسر جهان داشته باشد که می گوید: اگر یک اسکاتلندی به انگلیس برود هم هوش متوسط انگلیس بالا می رود هم هوش متوسط در اسکاتلند. حدس بزنید که چگونه چنین چیزی ممکن است. (این نکته را هم بگویم که من با هیچ ملتی خصومت ندارم، با انگلیسی ها البته ما همیشه کمی خرده حساب داشته ایم:)).
دلیلش این است که استکاتلندیها فرض می کنند که اسکاتلندی که به انگلستان برود باید واقعا احمق باشد. همین هوش متوسط در اسکاتلند را افزایش خواهد داد. فرض دوم این است که حتی این اسکاتلندی احمق هوشی بیشتر از هوش متوسط انگلیسی ها دارد که باعث افزایش هوش در انگلستان می شود.

برون سپاری (یا همان outsourcing) هم به همین ترتیب می تواند به دو کشور کمک کند. دلیل اینکه مثلا دیگر در امریکا پیراهن تولید نمی شود این است که تولید پیراهن در امریکا با سطح دستمزدهای موجود در اینجا اصلا صرف نمی کند. (تولید پیراهن می شود آن فرد احمق اسکاتلندی) اما همین تولید پیراهن، اگر به ویتنام برود، حقوق بسیار بهتری به کارگری می پردازد که مجبور بوده در مزرعه ای کوچک در ویتنام شلغم بکارد. آن شلغم کاری می شود متوسط هوش در انگلستان. با خروج صنعت تولید پیراهن از امریکا و رفتن آن به ویتنام، هم بهره وری (و در نهایت مزد) در امریکا زیاد می شود و هم بهره وری و مزد در ویتنام افزایش خواهد یافت.

برون سپاری البته محدود به امریکا و اروپا نمی شود. حتی چین هم مشغول برون سپاری بسیاری از صنایع خود است، که البته برنامه ریزی نشده اما به خاطر ماهیت بازار به هر حال مشاهده می شود. برون سپاری در ایران هم هست که به جای مبارزه بیهوده با آن، باید آن را پذیرفت و از مزایای این جهانی شدن حداکثر استفاده را برد.