مدیران بی سواد دولتی

معاون دریایی سازمان محیط زیست: "در حال حاضر میزان شوری دریای خزر ۱۳ گرم نمک به ازای هر لیتر است و از آنجایی که قرار است ۲۵۰ میلیون متر مکعب آب در سال از این دریاچه به سمنان منتقل شود، لذا با توجه به اینکه به ازای شیرین کردن هر لیتر آب ۱۳ گرم نمک به دریاچه بازگردانده می شود، در طول سال و برای ۲۵۰ میلیون متر مکعب میزان نمک چیزی حدود ۳۲.۵ میلیون تن خواهد شد که برای اکوسیستم خزر چنین شوری فاجعه به بار می آورد." 

البته من قبلا درباره این طرح اینجا نوشته ام که حتی در آن زمان که هزینه طرح 150 میلیارد تومان برآورد شده بود طرحی کاملا غیراقتصادی بود. حالا حرف از این است که این طرح 3 میلیارد دلار هزینه دارد (یعنی در حدود 9000 میلیارد تومان) که کل طرح را به نظر من به یکی از احمقانه ترین طرحهای عمرانی تاریخ ایران تبدیل می کند. مخصوصا در شرایطی که دولت در چنین وضعیت اقتصادی است که همه می دانیم.  

اگر طرح احمقانه است و این آقای معاون هم با آن مخالف است، پس جرم ایشان چیست؟ جرم این آقا این است که هم ضرب و تقسیم بلد نیست و هم اینکه دید مهندسی ندارد. 

از جهت ضرب و تقسیم: در 250 میلیون متر مکعب آب خزر، (با 13 گرم نمک در لیتر آب،) 3.25 میلیون تن نمک موجود است و نه 32 میلیون تن.

از جهت دید مهندسی: دریای خزر در حدود 78000 کیلومتر مکعب آب دارد که به عبارتی می شود معادل 78000 هزار میلیارد تن آب. (که مثلا معادل 600 سال بارندگی در ایران است.)  مجموع نمک این دریا به عبارتی می شود 1.3% آن 78000 میلیارد تن که تقریبا برابر با 1000 میلیارد تن است. فرض کنید که به این آب سالی 3 میلیون تن نمک اضافه کنید (که در اینجا این کار را نمی کنید، فقط آب را برمی دارید.) این 3 میلیون تن برابر با 3 میلیونیم (یا 3 ده هزارم درصد) نمک این دریاچه است. این تغییر چگونه می تواند فاجعه محیط زیستی درست کند؟ 

از دید دیگری هم می توانید به این مسئله نگاه کنید: مجموع آب دریای خزر 78000 میلیارد تن است. اگر 250 میلیون تن از این آب را بردارید، چیزی در حدود 3میلیونیم آب این دریا را برداشته اید. چگونه چنین چیزی می تواند فاجعه محیط زیستی ایجاد کند؟ از دید دیگری هم می توانید به مسئله نگاه کنید: من میزان ورودی آب به دریای خزر را نمی دانم. حدس می زنم که این ورودی چیزی در حدود 300 میلیارد مترمکعب (یا تن) در سال باشد که در حدود مثلا 3 برابر بارندگی در ایران است. آن 250 میلیون تن، چیزی کمتر از یک هزارم این ورودی است. حدس من این است که تغییرات سالانه در ورودی این دریاچه هم احتمالا صدها برابر آن 250 میلیون تن آبی است که می خواهند برداشت کنند. چنین چیزی نمی تواند فاجعه محیط زیستی ایجاد کند.

محاسبات که غلط باشد، یا دید مهندسی که نباشد، تصمیمات اقتصادی غلط زیاد می شود.